Written by Met het noodpakket 2.0 helpt het kabinet bedrijven nog eens drie maanden verder. Een oplossing die voor een hoop bedrijven ten goede komt maar er zat wel een duidelijke waarschuwing bij. Die waarschuwing had betrekking op het aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid. ‘Het heeft geen zin alles in stand te houden’, waarschuwt minister Wiebes. Met andere woorden: ‘adapt or die!’.
Moeten we de storm niet gewoon afwachten?
“Een groot deel van de economie wordt niet meer zoals die was. Daarom bevat het nieuwe noodpakket prikkels om na te denken over een ander bedrijfsmodel”, aldus minister Wiebes.
Het kabinet geeft aan dat we ons uit de crisis moeten investeren. Minister Hoekstra kondigde een ‘investeringsfonds’ aan en beloofde een ‘groeistrategie’ voor de economie. Meer investeren in bijvoorbeeld woningbouw. Maar investeren in een duurzame economie wordt tot op heden vanaf gezien. De reden hiervan is dat een duurzame economie niet overeenkomen zou met de economische criteria. En die redenering is tegenstrijdig met de visie van het kabinet. Het is duidelijk dat sommige ondernemingen door de anderhalve meter economie niet op de oude voet door kunnen.
Maar als het geen zin heeft alles in stand te houden en te wachten tot deze crisis voorbij is, dan moeten we samen in actie komen! En dit geldt zeker voor de vastgoed-, bouw- en installatiesector.
Waarom zouden we nu in actie moeten komen?
De uitkomst van de scenarioanalyse Rabo Vastgoedbericht 2019 was pre-corona al een duidelijk signaal. De analyse van de scenario’s legde duidelijk de kwetsbaarheden bloot. De neerwaartse risico’s zijn binnen het vastgoed groter dan het opwaarts potentieel. Maar is ook een positief perspectief omdat niet elk vastgoedobject even kwetsbaar is. Strategisch gelegen vastgoed dat duurzaam is en goed wordt onderhouden, is niet alleen meer courant maar ook beter crisisbestendig. De gebouwde omgeving heeft dringende behoefte aan meer duurzaamheid.
“Een groot deel van de economie wordt niet meer zoals die was. Daarom bevat het nieuwe noodpakket prikkels om na te denken over een ander bedrijfsmodel”
Minister Wiebes
De behoefte voor aanpassingen aan milieu- en ethische zaken zijn nog nooit zo sterk geweest. Het FD kopte[1] dat maatschappelijk verantwoord besturen en toezicht houden het nieuwe normaal is. Ook uit onderzoek van RICS[2] blijkt dat de klanten en potentiële werknemers van een bedrijf steeds meer verwachten dat het bedrijf op een sociaal en ecologisch verantwoorde manier zal handelen. Het is voor de sector juist nu, in combinatie met de crisis, dus zaak om alle mogelijkheden aan te grijpen die risico’s weet te beperken en kansen te verzilveren. Hoe dan? Door de potentie van een nieuwe groene economie te ontketenen, een circulaire economie.
Wat zijn de financiële voordelen hiervan?
Laten we hem samen afpellen. ABN AMRO heeft berekend dat de circulaire economie in de periode tot 2030 maar liefst € 1.800 miljard kan opleveren in de Europese Unie. Naar verwachting levert een circulaire economie ook banen op: TNO heeft berekend dat er in Nederland 54.000 extra banen gerealiseerd kunnen worden met een impuls voor de economie van € 7,3 miljard per jaar. Uiteraard moet er rekening worden gehouden met de transitiekosten richting een groene economie met circulaire businessmodellen om deze baten te kunnen bewerkstelligen.
Welke tastbare veranderingen kunnen vastgoedbeleggers en bedrijven maken om van deze voordelen gebruik te maken?
De opgave voor de sector is groot en het zal in de praktijk niet eenvoudig zijn om invulling te geven aan de circulaire principes. De meeste organisaties binnen de sector zijn momenteel simpelweg niet zo ingericht. Veel van de huidige strategieën zijn diepgeworteld in de lineaire benadering van groei. Het mooie van een circulair businessmodel is daarentegen dat het de potentie heeft van een exponentiële groei en hogere duurzame marges. Om dit bereiken zullen er duurzame bedrijfsmodellen ontwikkeld moeten worden die vrij zijn van het lineaire denken.
Wat is voor de sector de sleutel tot succes?
Het maken van de investerings- en businesscases zijn van vitaal belang om de invoering van principes van de circulaire economie een boost te geven, de sector te helpen om zijn ecologische voetafdruk aan te pakken en betere plekken te creëren voor mensen om te wonen en te werken.
Door anders te denken en oude gewoontes los te laten is goed mogelijk de fundamenten van een circulaire economie in bestaande bedrijfsmodellen voor onroerend goed te integreren. Hierdoor kunnen de voordelen herkenbaar worden benadrukt. Dit geldt zowel voor het creëren van nieuwe waarde uit een asset, het behouden van een asset tegen de hoogste waarde of het elimineren van verspilling. Afhankelijk van de visie, het circulaire scenario en de beoogde doelen kunnen de bedrijfsmodellen worden opgesteld voor het optimale gebruik van middelen gedurende de levenscyclus van een onroerend goed, in plaats van alleen in de ontwerpfase.
Dit betekent dat de vastgoed-, bouw- en installatiesector niet alleen een unieke positie hebben om circulaire vastgoed te realiseren maar meteen de crisis bij de horens te pakken en kansen te verzilveren.
Wat zijn de voorwaarden waar als sector rekening mee moet worden gehouden?
Uiteraard zijn er voorwaarden en aandachtspunten te benoemen. Deze zijn echter niet anders dan de huidige praktijk. De succesvolle toepassing van circulair vastgoed zal sterk afhankelijk zijn van de mix van het gekozen scenario tussen lange- en korte termijn investeringspropositie. Dit is echter niet anders dan de een huidige buy-in van investeerders die wordt gevormd door de risicoperceptie en acceptatie van investeerders, evenals hun begrip van de financiering van activa en/of delen hiervan. Waarderingsnormen van met name de restwaarde en eigendomsafspraken zijn essentieel om het vertrouwen van investeerders, fabrikanten en exploiteurs te borgen.
Vat jij de uitdagingen bij de horens?
Als wereldwijde industrie en ten behoeve van toekomstige generaties moeten we de uitdagingen bij de horens pakken door duurzame steden te leveren die een groeiende wereldbevolking nodig heeft. Door te anticiperen op de huidige crisis en doelgericht actie te ondernemen creëren we de redding uit deze crisis maar ook de oplossing voor een duurzame en groene economie. Dit betekent innovatie omarmen.
Het is vaak al te gemakkelijk om verandering als een bedreiging te zien in plaats van een kans. Dit vergt van ons dat we samen hard aan de slag moeten met het opstellen van business cases en nieuwe verdienmodellen die invulling geven aan de principes van circulair vastgoed.
Degenen die moedig genoeg zijn om dit nieuwe pad te bewandelen, kunnen uiteindelijk meer waarde voor hun klanten opleveren en concurrentievoordeel behalen. Adapt or die!
[1] Financieel Dagblad Zaterdag 23 mei 2020
[2] RICS, from principles to practices realising the value of circular economy in real estate, February 2020